Ths. Huỳnh Thanh Vân TTGNN (lược dịch)
Có hai phương pháp chính hữu dụng cho thụ tinh nhân tạo của heo, cả hai đều cho phép sử dụng dẫn tinh quản, nhưng vấn đề là có 2 phương pháp gieo:
(1) gieo tinh ở cổ tử cung (thường dùng).
(2) và gieo tinh ở phía sau cổ tử cung (gieo tinh sâu).
(1) gieo tinh ở cổ tử cung (thường dùng).
(2) và gieo tinh ở phía sau cổ tử cung (gieo tinh sâu).
Với phương pháp gieo tinh ở cổ tử cung thì dẫn tinh quản gieo tinh đưa vào ở cổ tử cung và cổ tử cung đóng lại sau khi con nái tơ/già động dục và tinh dịch sẽ bị hút dần vào khi sừng tử cung co bóp. Dẫn tinh quản này đã được hầu hết các gia đình và người chăn nuôi sử dụng dễ dàng.
Với phương pháp gieo tinh sâu, có một loại dẫn tinh quản khác đã xuất hiện cho phép đặt tinh dịch trong thân của tử cung heo nái (gieo tinh sau cổ tử cung). Những dẫn tinh quản dùng để gieo tinh sau cổ tử cung đắt tiền hơn và có thể vào sâu hơn đó là đi qua cổ tử cung. Loại dẫn tinh quản này cũng tương tự như dẫn tinh quản thường nhưng bên trong nó có chứa thêm một ống nhỏ và dài hơn. Dụng cụ dẫn tinh quản này làm nên kỹ thuật khác biệt và cần thiết phải huấn luyện trước cho người sử dụng. Bởi nguy cơ làm chảy máu và làm tổn thương tổ chức cổ tử cung là rất cao nếu các kỹ thuật viên không được huấn luyện từ từ. Nếu điều này xảy ra thì thực tế đáng buồn sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng cho con nái.
Đây là một tiến bộ để tinh trùng có được khoảng cách gần noãn (trứng) hơn. Những nhân viên đã được huấn luyện sử dụng kỹ thuật gieo tinh sâu trong tử cung đã làm nên một số tiến bộ có lợi, đó là: khoảng thời gian gieo tinh nhanh hơn và cần số lượng tinh trùng ít hơn trên một liều khi sử dụng bằng phương pháp thông thường (thông thường 1 liều tinh cần 2.5 – 3 tỷ tinh trùng), như vậy cho phép một con nọc có chất lượng di truyền cao sẽ được nhân rộng hơn.
Nếu số lượng của tinh trùng giảm xuống, bắt buộc chất lượng của tinh dịch phải tối ưu. Theo các nghiên cứu đã báo cáo rằng chỉ cần ít nhất 1,5 tỷ tinh trùng sống trong sử dụng gieo tinh sau cổ tử cung sẽ có tỷ lệ đẻ và số con tương đương các gieo tinh thông thường với 2.5 – 3 tỷ tinh trùng. Tổng số thể tích tinh dịch có được để pha loãng có giới hạn, tuy vậy nó sẽ không bị giảm khi áp dụng gieo tinh trong thân tử cung. Số lượng tối thiểu so nhu cầu được phân phối một cách tối ưu các con tinh trùng thông qua hai sừng tử cung.
Sự phát triển kỹ thuật trong tương lai có quan hệ đến dẫn tinh quản gieo sâu trong tử cung sẽ cho phép chỉ cần vài trăm ngàn con tinh trùng trực tiếp vào sừng tử cung sẽ đạt được hiệu quả to lớn hơn đối với các công ty giống và thích hợp cho người nuôi heo.
Tuy nhiên đánh giá hiệu quả kinh tế hiện thời, điều này có tiến bộ về mặt kinh tế nhưng có giới hạn khi việc chuyển từ gieo tinh ở cổ tử cung sang sau cổ tử cung:
*Khi kỹ thuật viên gieo tinh chưa được huấn luyện tốt: việc dùng ít hơn tinh trùng (hoặc sự thay đổi nho nhỏ trong số lượng tinh trùng trong một liều tinh) hiện nay không có lợi khi khi nguy cơ giảm thấp số thai.
GIEO TINH SÂU (By Stuart Lumb Pig propress)
Dẫn tinh quản: dùng dẫn tinh quản đi sâu qua cổ tử cung. Công ty Cobiporc – Pháp – có mối quan hệ sâu đến sự phát triển kỹ thuật gieo tinh sâu trong tử cung: trước đây sử dụng dẫn tinh quản để gieo 2 lần nhưng hiện nay họ chỉ cần một liều tinh thông qua cổ tử cung.
Gieo tinh nhân tạo cho heo là một phương pháp phổ biến để phối giống cho cái tơ và nái rạ, với các công ty có mối liên quan họ luôn cố gắng cải tiến kỹ thuật và dụng cụ. Vấn đề chính là làm sao có số con đẻ ra/lứa đạt tối đa trong khi chỉ cần một lượng tinh trùng thấp nhất trong một liều tinh. Đó là mục tiêu đưa đến các nghiên cứu và phát triển kỹ thuật gieo tinh sâu trong tử cung đã được chấp nhận hiện nay. Theo công ty Cobiporc, độ đậm đặc an toàn của mật độ tinh trùng trong một liều tinh là 3 tỷ, số lượng này có thể chia đôi; Bởi vì số lần gieo tinh cho mỗi lần xuất tinh có thể tăng gấp hai lần.
Sự quan tâm tới sự phát triển của kỹ thuật gieo tinh sâu cách đây 5 năm và đã được chấp nhận. Lần đầu tiên nó được giới thiệu ở thị trường Pháp cách đây 3 năm tại hội chợ gia súc Renne. Diễn tả chính xác là có thêm một ống dẫn tinh quản nhỏ hơn, mềm dẽo hơn nằm trong lòng của dẫn tinh quản bình thường, nó cho phép đưa tinh dịch vào xa hơn cổ tử cung từ 15 – 20 cm; Cả hai dẫn tinh quản được đóng trong một gói plastic vô trùng.
Bảng 1. So sánh kết quả gieo tinh nhân tạo cho heo nái của 19 trại ở Pháp bằng kỹ thuật gieo 1 lần và 2 lần (Nguồn: Cobiporc, ?)
Gieo 01 lần | Gieo 02 lần | ||
Độ đậm đặc của liều tinh (tỷ con tinh trùng) | 2 | 2 | 1.5 |
Số nái được gieo tinh | 572 | 599 | 597 |
Tỷ lệ đẻ (%) | 92.1 | 88.7 | 90.6 |
Tổng số con đẻ ra /lứa | 13 | 13.4 | 13.3 |
Bảng trên cho thấy kết quả nghiên cứu thương mại của công ty so sánh kỹ thuật gieo 01 lần và kỹ thuật gieo tinh 02 lần. Trong đó kết quả tốt nhất là kỹ thuật gieo tinh sâu. Khi so sánh gieo 01 lần và 02 lần không có ý nghĩa về mặt thống kê. Tuy nhiên tổng số heo con sinh ra trên lứa của gieo tinh 02 lần nhiều hơn có ý nghĩa. Hơn nữa, không thấy có sự khác biệt giữa những con nái gieo tinh sử dụng dẫn tinh quản xoắn với 2 tỷ tinh trùng và những con nái được gieo bằng dẫn tinh quản sâu trong tử cung với liều 1,5 tỷ tinh trùng, họ đã đề nghị rằng một liều tinh chỉ cần 1,5 tỷ con tinh trùng là đủ và hiệu quả hơn hẳn so với sử dụng dẫn tinh quản 02 lần.
Các ưu điểm khi sử dụng gieo tinh sâu trong tử cung: kỹ thuật đơn giản; Tiết kiệm thời gian (không cần phải nâng nhiệt độ chai tinh lên trước khi gieo); Tiết kiệm thời gian cho sản xuất tinh; Giảm lượng tinh trào ra sau; Cải thiện về năng suất; Cải thiện về giá cả.
Kỹ thuật gieo tinh sâu: trước khi Trại sử dụng kỹ thuật gieo tinh sâu trong tử cung, có một vấn đề vô cùng quan trọng đó là nhân viên phải được các nhà chuyên môn huấn luyện cẩn trọng trước khi cung cấp kỹ thuật này. Phải thực hiện theo nhiều (tám) bước phức tạp sau: 1.Vệ sinh lau chùi sạch âm hộ bằng thuốc sát trùng.
2. Xé bọc plastic bảo vệ để lộ đầu của dẫn tinh quản và ống trượt bên trong ra.
3. Nhẹ nhàng đặt đầu dẫn tinh quản (DTQ) vào phía dưới âm hộ và thật nhẹ nhàng kéo DTQ ra khỏi bao, đẩy vào hướng lên trên đến khi cảm thấy bị vướng lại và xoay DTQ đến khi bị khóa chặt lại là được.
4. Đợi khoảng 01 phút (trong lúc này có thể chuẩn bị gieo tinh cho con nái khác).
5. Cầm ống trượt ở giữa DTQ và đẩy nó một cách vô cùng cẩn thận đi qua cổ tử cung.
6. Dùng một ống kết nối, để nối DTQ vào chai tinh hoặc ống chứa tinh.
7. Bơm tinh dịch vào DTQ để áp lực đẩy tinh vào (chỉ ấn nhẹ nhàng, có thể cung cấp một cách chầm chậm để tinh dịch chảy vào trong tử cung).
8. Chỉ gieo tinh một lần là hoàn tất, xoay DTQ theo chiều kim đồng hồ, nhẹ nhàng rút từ từ cả hai DTQ ra khỏi âm hộ của nái.
Khi gieo tinh cho con nái cần để con nọc đứng gần để nó giúp cho con nái đáp ứng phối giống mạnh hơn; để con nọc hiện diện đến sau khi đã lấy DTQ ra có thể giúp kích thích quá trình đậu thai tốt hơn.
.jpg)
